Prijsuitreiking van het BeNeLux-Universitair Centrum

In de grote zaal van het Kasteel in Breda vernamen zo’n vierhonderd gasten hoe het Centrum vanaf de oprichting, 22 jaar geleden, concreet uitvoering heeft gegeven aan artikel 5 van het Benelux-verdrag, handelend over de culturele toenadering en samenwerking tussen de drie lidstaten België, Nederland en Luxemburg. Daarvoor, aldus prof. Van der Geld, is de Benelux-leerstoel opgericht in samenwerking met het Beneluxparlement, waarvoor het BUC een eigen leergang ontwikkeld heeft. In 2008 is het Benelux-verdrag vernieuwd en uitgebreid, vooral ook met betrekking tot politie en justitie. Het Centrum voor wetenschap, cultuur en humaniteit stelde vanuit de positie en de instelling die het heeft, een Benelux-Europa Prijs in, die Europeanen vanuit de Benelux eert voor buitengewone verrichtingen. En dat is inmiddels bij de tiende editie een respectabele eregalerij geworden.

Gezeten op het podium voor het presidium hoorden de laureaten de lof aan hen gericht aan. Van der Geld sprak over Herman Van Rompuy als een “personaliteit, die door zijn hele loopbaan heen zijn aandacht voor filosofie en voor taal en cultuur, in het bijzonder de Nederlandse taal en cultuur, als bindend middel van een veranderende samenleving heeft behouden. Hij krijgt de prijs omdat hij in al zijn politieke functies pal blijft staan voor de menselijke waarden en normen, die hij, gestuurd door kennis, tot uiting brengt in zijn verbindende werk. Hiermee treft hij de kerngedachte van het BeNeLux-Universitair Centrum, dat in zijn wetenschappelijk en cultureel werk steeds zoekt naar de menselijke aspecten van leven en werken”, aldus prof. Van der Geld. Van Rompuys bescheidenheid en zijn vermogen te verbinden brengen het beeld van de rustige man aan het roer, temidden van de woelige baren.

De president van Europa werd geraakt door dit beeld, waarin nova et vetera bijeengebracht werden. Hij trok in zijn toespraak de lijn door naar waar wij in het huidige Europa voor staan: niet voor deelbelangen, maar voor de publieke zaak. Wij burgers van de EU moeten beseffen, zo bracht hij met nadruk naar voren, dat het gaat om onze toekomst: “Europa, dat zijn wij!” Hoe nemen wij ons lot in eigen hand, hoe ontsnappen wij aan de waan van de dag?

De Griekse crisis werd van een financiële crisis een budgettaire en vervolgens een monetaire crisis. Juist nu moeten wij niet regeren met ‘de neus op het stuur’. Europa boet aan belang in, als wij niet de juiste accenten leggen en onszelf beter organiseren. Wij hebben nog steeds een grote troef met onze grootste markt, onze economie. Er is dus geen reden om onszelf in de put te praten. Na de noodmaatregelen moeten dan wel de echte maatregelen komen.

Eurocommissaris Neelie Kroes kreeg alle lof voor wat zij aan haar commissariaat en in het algemeen aan haar werk heeft gegeven: kennis, energie en volharding. “Zij is een rots in de branding voor de moraliteit in handel en politiek in een Europa waarin man en vrouw gelijkwaardig kunnen opereren.”

Kroes reageerde daarop met een breed betoog over het belang van de jonge generatie, treffend omschreven als ‘onze leermeesters’ in practicis, die het risicomijdende gedrag van een verwende generatie moeten overstijgen. Een attitudeverandering van de leidende generatie kortom. En zij had alle gelijk, zeker bezien vanuit haar huidige terrein, de ICT, die zij centraal in de organisatie van de toekomst plaatste.

Na de Belgische en de Nederlandse Europabestuurders werd de Luxemburgse eurocommis­saris Reding belicht als een uiterst betrokken Europeaan, die haar studie menswetenschappen trouw blijft in haar voortdurende aandacht ‒ te midden van haar politieke taken ‒ voor de taal en cultuur als centrale kracht in het Europese burgerschap. Zij weet aan de Benelux en Europa een menselijk gezicht te geven en daarmee de toekomst voor de individuele burger uitzicht te geven op een betrokken Europa.
Het was Viviane Reding volledig toevertrouwd de lof die zij kreeg ter plekke waar te maken. Met de woorden “gratitude, honour and pride” waarmee ze de prijs in ontvangst nam, eerde ze achtereenvolgens de prestigieuze prijs, die te mogen delen met zulke vrienden en er daarbij trots op te zijn het kleine Luxemburg zo te mogen vertegenwoordigen.
Van landbouw wist zij niets, toen zij als commissaris begon, maar alle mensen om haar heen hielpen haar om snel het roer in handen te kunnen nemen. Probeer nooit iets alleen te doen, was dan ook haar wijze raad, leid anderen en haal het beste uit hen. En leer over de talloze grenzen heen te leven! Jonge mensen willen al die muren en grenzen kwijt! 60 % van de grensoverschrijdende projecten blijft onopgemerkt, maar het zijn de aldus gevormde internationale vriendschappen die de ziel van het toekomstige Europa vormen ‒ en niet te vergeten ondernemingen als het Erasmusprogramma, dat de internationale uitwisseling in het hoger onderwijs mogelijk maakt. Eurocommissaris Reding bewijst zo al doende dat het mogelijk is Europa bij de burgers te brengen. Zij komt ook uit de juiste regio: de Benelux. Hier is Europa ook begonnen!

Vijf functionarissen van politie en justitie [1] vertelden de aanwezigen tot welke bevindingen zij in hun onderzoek aan BUC naar de misdaad in en buiten de Benelux waren gekomen. Met hun voordrachten zaten we ineens midden in het wel en wee van het leven in Europa. Zoveel werd wel duidelijk, dat de criminaliteit meegroeit met Europa en de wereld. Dat stemt niet altijd vrolijk, maar de aanbevelingen hoe het beter kan, werden erbij geleverd. Zij sluiten aan bij de jongste ontwikkelingen in Europa: van het gevoelige probleem van de criminaliteit op de luchthavens tot en met de inzet van nieuwe technieken bij de identificatie van verdachten. Het werd in toegespitste stilte aangehoord.
Te moeten vernemen dat de Europese luchthavens ook de misdaad van binnen uit hebben leren kennen, is geen prettige boodschap, hoewel het traceren ervan juist ook weer de hoop meebrengt deze ontsporingen te kunnen aanpakken.
Daar en elders is er een vorm van criminaliteit die minder opvalt, maar niet minder ernstig is: de identiteitsfraude, een machtig instrument in handen van de misdaad. Een methodischer aanpak met behulp van geavanceerde technologie, gecompleteerd door de steun van een fraudemeld­punt, dient in elk plan van aanpak centraal te staan.
De ongelijke leggers aan weerszijden van de grenzen, waarop politie en justitie hun aanpak moeten baseren, geven de internationale misdaad een voorsprong die nog maar moeilijk in te halen lijkt. Voor de overheden is het zaak de dreigingsbeelden meer op elkaar afstemmen ‒ en daarmee de aanpak.
Binnen die laatste problematiek is de ladingdiefstal een ergerniswekkende en diep inwerkende constante, die alleen met opvolging in de keten in omvang teruggebracht kan worden. En daarin zou bovendien preventie een belangrijker aandeel moeten krijgen.
Een interstatelijke politiedienst, zeg maar een Benelux-politie zou een antwoord van deze tijd in dit Europa moeten en kunnen zijn op de welig tierende grensoverschrijdende misdaad. Dat is geen gemakkelijk advies, het vergt ontwikkelingen die nog in de toekomst verscholen liggen. Maar het prikkelt wel als antwoord op de eerder in de zitting geuite wens tot meer eenwording en de rol van de Benelux daarin!

Het BeNeLux-Universitair Centrum mag met deze lichting afstuderenden met gepaste trots op een vruchtbaar jaar terugkijken.

• [1] G. Bouman, operationeel chef Forensische Opsporing Politie Brabant Zuid-Oost, Identiteitsfraude en de strafrechtketen. R.B.J. Spoolder, inspecteur van politie, Grensoverschrijdende criminaliteitsbeeldanalyse t.b.v. effectieve opsporing. Mw. L. Vanermen, magistraat Parket Turnhout, Gerechtelijke en bestuurlijke aanpak van ladingdiefstallen over de grenzen heen. T. Verachtert, hoofdcommissaris Federale Gerechtelijke Politie Brussels Airport, Aanpak van internationale georganiseerde werknemerscriminaliteit in luchthavens. J.A.M. Vlokhoven, inspecteur van politie Bovenregionale Techerche Zuid-Nederland, Het verbeteren van de grensgerelateerde samenwerking bij het bestrijden van criminaliteit in België en Nederland.

En iedereen in de zaal ging nog één keer helemaal recht zitten: prof. dr. Mark Eyskens, hoofdtitularis van de BUC-leerstoel, nam het woord ter afsluiting van deze Academiedag. Mijn twaalfde toespraak, gaf hij aan. “En daarin drie grote Europeanen te mogen eren, dat is een eer voor ons. Niets ontbreekt aan de glorie van deze drie personen, zij ontbraken aan de onze.”

Hoffelijk en scherp analyseerde onze grootmeester in de welsprekendheid de actuele elektronische en financiële ontwikkelingen in Europa en de wereld, en de houding en mogelijke standpunten en maatregelen die de Europese Unie, de Benelux, de Europese staten en wij als burgers hiertegenover moeten stellen.
Europa, het is nog steeds een mirakel, vindt Eyskens vanuit zijn lange ervaring in de Europese politiek als minister en premier van België, maar we moeten oppassen dat wij in de wassende wereld van het oosten overeind blijven: multiculturaliteit zal onze uitdaging worden, maar echte interculturaliteit zal onze kracht moeten zijn. De echte opgave voor ons Europeanen is ethisch, is de menselijke vooruitgang die wij moeten nastreven: op school, in de familie, in de media. Daarbij gaat het erom tolerantie te hebben, enthousiasme te delen en innovatie te bewerkstelligen. De ethische richting voor de Europeanen wees Eyskens aan met het motto: Life is not about what you consume, but what consumes you.